تاریخ و فرهنگ ایران زمین

سیزده به در

بررسی تاریخی داستان استر و جشن پوریم یهودیان
بررسی تاریخی داستان استر و جشن پوریم یهودیان

در کتاب استر داستانی نقل می‌شود که زنی به نام استر با به خطر انداختن جان خود، یهودیان را از نسل کشی نجات می‌دهد و نهایتا یهودیان دشمنان خود را قتل عام می‌کنند. این داستان از نظر تاریخی قابل اثبات نیست چرا که با همه منابع تاریخی تضاد جدی دارد. کتاب استر حتی در طومارهای دریای مرده هم وجود ندارد. از سوی دیگر در ایران، داستان‌های تحریف شده‌ای از این قصه رواج پیدا کرده است که بر خلاف موارد درج شده در منابع یهودیان می‌باشد و هیچ پشتوانه‌ای ندارد.

سیزده به در نحس نیست و به یهودیان ربطی ندارد
سیزده به در نحس نیست و به یهودیان ربطی ندارد

سیزده‌به‌در نه نحس است و نه ربطی به یهودیان دارد. پوریم و داستان استر با آنچه افراطی‌های ایران و اسرائیل می‌گویند تفاوت آشکار دارد. این داستان اصلا تاریخی نیست و یک افسانه است. در منابع کهن، اشاره به فرخندگی ۱۳ فروردین شده است و اشاره‌ای به نحسی نیست. ایرانیان پس از دوازده روز از نوروز که به یاد دوازده ماه از سال است، روز سیزدهم به در و دشت می‌روند و جشن‌های نوروزی را به پایان می‌رسانند.

پیوند «چهارشنبه سوری» و «سیزده به در» با ایزد تیر
پیوند «چهارشنبه سوری» و «سیزده به در» با ایزد تیر

امروز مردم ما با چهارشنبه سوری به استقبال نوروز می‌روند و با سیزده به در به صورت رسمی به جشن‌های نوروزی پایان می‌دهند. جالب آنکه هر دو جشن با ایزد تیر یا تیشتر ارتباط دارند. تیر ایزد باران است که بر خشکسالی چیره می‌شود و باران در فصل بهار که با نوروز آغاز می‌شود به اوج می‌رسد. در طول تاریخ جشن‌ها با تغییراتی همراه بودند و عناصر نوینی به آنها افزوده می‌شده است. برخی از جشن‌ها در دوران قدیم اهمیت فراوانی داشتند و از یادها رفته‌اند و برخی دیگر از اهمیت کم‌تری برخوردار بودند اما به مرور اهمیت یافته‌اند. 

شادباش سیزده به در
شادباش سیزده به در

ایرانیان پس از دوازده روز از نوروز که به یاد دوازده ماه از سال است، روز سیزدهم که روز فرخنده‌ای است به در و دشت و بوستان می‌روند و شادی می‌کنند و در حقیقت با این کار دوره جشن‌های نوروزی را به پایان می‌رسانند.

پوریم اصلا در سیزدهم فروردین برگزار نمی‌شود
پوریم اصلا در سیزدهم فروردین برگزار نمی‌شود

چندی است که موضوع نادرست پیوند سیزده‌به‌در و پوریم تبلیغ می‌شود و حتی برخی تصور می‌کنند هر سال یهودیان در روز سیزدهم فروردین، جشن پوریم را برگزار می‌کنند. در این نوشتار پژوهش یهودیان ایران را درباره عدم انطباق پوریم با سیزده‌به‌در می‌آوریم و با توجه به تسلط این هم میهنان به تقویم عبری این نوشتار از نوشتارهای قابل توجه است.

به کار گیری یا روگرفت از نوشته‌های این پایگاه تنها پس از پذیرش قوانین پایگاه امکان پذیر است: قوانین پایگاه خِرَدگان
توسعه نرم افزاری: مجید خالقیان
سیزده به در