هرودوت
وجود آرامگاه کوروش بزرگ نشان میدهد برنامه ریزی خاصی برای ساخت آن صورت گرفته بود و کوروش بزرگ خود را چندان از مرگ دور نمیدید. از این روی روایتها درباره مرگ طبیعی کوروش بزرگ در دوران سالخوردگی، قابل تأمل میشود. یک داستان افسانهای از هرودوت درباره مرگ کوروش وجود دارد که آشکارا خلاف شواهد تاریخی است. اینکه امروز آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد وجود دارد دلیل روشنی بر رد نوشته هرودوت است.
با بررسی کلی این منابع باید گفت که گزنفون گاهی کارنامه بهتری نسبت به کتزیاس و هرودوت دارد و برخی از نوشتههای او سازگاری بیشتری با کتیبهها و اسناد باستانی دارد. البته این بدان معنا نیست که نوشتههای گزنفون بدون اشکال هستند و هیچ نادرستی در آنها دیده نمیشود.
بررسی آمار مورخین یونانی از جنگ های هخامنشیان با یونانیان... مجموعا 6 جنگ مهم میان ایران و یونان درگرفت که میتوان به جنگ ماراتون در زمان داریوش بزرگ ، ترموپیل و سالامیس در زمان خشایارشا ، گرانیکوس، ایسوس و گوگمل در زمان داریوش سوم اشاره کرد.
اگر می خواهیم به تاریخ هرودوت اعتماد کنیم باید شواهد مهمی آن را اثبات کند چرا که هرودوت شاید صرفا شنیده های خودش را بدون بررسی نقل کرده است و شاید تعمدا چنین مواردی را گزارش کرده است. بعید هم نیست که به مرور زمان در تاریخ هرودوت دست کاری هایی کرده باشند.