6 آبان 1404در این جستار سخنانی از اندیشمندان، پژوهشگران و... درباره کوروش بزرگ را می‌آوریم و سعی کرده‌ایم که سخنان طیف‌های گوناگون درباره کوروش را ذکر کنیم. جالب آنکه از نمایشنامه نویس‌ها و فیلسوفان یونان باستان گرفته تا پژوهشگران سده‌های اخیر، کوروش بزرگ را ستایش کردند. در کتب مقدس یهودیان و مسیحیان کوروش بزرگ، یک منجی خوانده شده است و مورخان و فقیهان مسلمان از این پادشاه باستانی به نیکی یاد کردند.
نماهنگی از سخنان بزرگان درباره کوروش بزرگ به همراه آهنگ «به نام کوروش و خاکش»:
کوروش جوان‌بخت که کامیاب‌ترین آدمیان بود و آرامش و آبادانی بر مردم وفادار ارزانی داشت… ایزدان بر او خشم نگرفتند که بخشنده بود و بخشایشگر…
آیسخولوس. مجموعه آثار، ترجمه عبداله کوثری، تهران: نشر نی، ۱۳۹۰، ص ۴۰۹
مهر کورش آن چنان ژرف در دل مردمان نشسته بود، که هر تیره از مردمان می‌پنداشت که اگر نیکوترین و پربهاترین کالاها، گیاهان، جانوران و یا هنرهای مردمان سرزمین خویش را از بهر وی گسیل ندارد، لغزشی گران کرده است…
گزنفون. زندگی کوروش (تربیت کوروش). ترجمه ابوالحسن تهامی. تهران: نگاه. ۱۳۸۹. ص ۳۵۲. دفتر ۸، بخش ۶، بند ۲۳
خداوند درباره کوروش می‌گوید: او شبان من است و تمامی مسرّت مرا به اتمام خواهد رسانید …
کتاب اشعیا نبی، باب ۴۴، بند ۲۸
سمعانی فقیه و محدث اهل خراسان در شعری به زبان عربی از اقدامات نیک کوروش بزرگ می‌گوید:
و بیت المقدس المعمور بیت
ورثناه عن التقدمینا
بناه کورش البانی المعالی
بامر الله خیر الامرینا
پاکتچی، احمد. کوروش و ذوالقرنین. به کوشش عسکر بهرامی. تهران: انتشارات مرکز دایره المعارف اسلامی. ۱۳۹۰. ص ۱۳۰
ترجمه فارسی:
و بیت‌المقدس، خانه‌ای آباد است
که ما آن را از پیشینیان خود به ارث برده‌ایم.
آن را کوروش، برافرازنده‌ی بزرگی‌ها، بنا کرد
به فرمان خداوند، نیکوترین فرمانروایان.
کیروش (کورش) سخت دانا و عاقل بود و بیت المقدس را آبادان کرد…
ابن بلخی. فارس‌نامه. تصحیح لیسترانج و نیکلسون. تهران: اساطیر. ابن بلخی، 1385: ص 53
کورش همه روز داد می‌داد
دایم دل خلق از او بدی شاد
...
کاری به جهان نکرد جز داد
گردید از او زمانه آباد
شیرازی، شاهین. اردشیر نامه. برگردان و تصحیح و پژوهش: امیرعلی فلاحیان. شرکت کتاب. ۲۰۲۴ م: ص ۳۴۲
کورش سرمشق جوانمردی و بزرگ منشی و بلند همتی بود…
کریستن‌سن، آرتور. ایران در زمان سـاسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: راستی نو. ۱۳۸۸. ص ۵۲۷
ما هرگز نمی‌بینیم که کوروش، مانند رومیان، ملت رقیب خود را با خویش متحد کند و نخست با او مانند ملتی هم شأن رفتار نماید و سپس، در زمان ضعف وی، او را تابع و مطیع کند و بدو ظلم و ستم روا دارد…. [کوروش] همواره نسبت به دشمن مغلوب بلندنظر بود، و بدو دست دوستی دراز می کرد…
گیرشمن، ر‌ومن. تاریخ ایران از آغاز تا اسلام. ترجمه محمد معین. تهران: سپهر ادب. ۱۳۸۸. ص ١۳۷-١۳۸
سیروس کبیر (کوروش بزرگ) دارای صفات حسنه و رشادت بود.
برگرفته از: بازگشت ده هزار یونانی. ترجمه حسینقلی سالور. به کوشش مسعود سالور. تهران: اساطیر. صص ۲۷۷ و ۲۷۸
این شاه عالیقدر [=کوروش بزرگ] یک نوع انقلاب اخلاقی را در عالم قدیم باعث شده و طرز نوینی از حیث سلوک با ممالک تابعه و ملل مغلوبه در عالم قدیم داخل کرده…
پیرنیا، حسن. تاریخ ایـران بـاستان. جلد ۱. تهران: سپهرادب. ۱۳۸۸.ص ۸۵
… آنچه درباره کوروش برای محقق جای تردید ندارد، قطعاً این است که لیاقت نظامی و سیاسی فوق‌العاده در وجود وی با چنان انسانیت و مروتی درآمیخته بود که در تاریخ سلسه‌های پادشاهان شرقی پدیده‌ای به کلی تازه به شمار می‌آمد…
زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ مردم ایران (ایران قبل از اسلام). تهران: امیرکبیر. ١۳۷۳. صص ١۳۰– ١۳١
تاکنون آثار بسیاری از جهان باستان به دست ما رسیده‌اند و هرکدام داستانی برای بازگو کردن دارند. اما تنها چند اثر از قدرت و اهمیت استوانه‌ی کورش بزرگ در جهان برخوردار هستند.
رزمجو، شاهرخ. استوانه کورش بزرگ. تهران: فرزان روز. ١۳۸۹. ص ۹۰
به کارگیری «بزرگ» برای کوروش، موضوع جدیدی نیست و اروپایی‌ها از قرن‌ها قبل، «کوروش بزرگ» را به کار می‌بردند. … اما هرچه جلوتر می‌آییم بعد از تبلیغاتی که کلاسیسیت‌های قرن نوزدهم انجام دادند، چهره خوبی که پادشاهان ایران در ذهنیت اروپایی‌ها داشتند، به مرور تضعیف و تخریب می‌شود.
برگرفته از سخنرانی دکتر شاهرخ رزمجو در سومین همایش یادبود استوانه کورش، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ۷ آبـان ۱۳۹۲
زمانی که بخش های زیادی از اروپا در توحش به سر می بردند ما کوروش داشته ایم و منشور حقوق بشر. این منشور زنده است…
کنش و منش کورش بزرگ بی مانند اسـت…
مجله مهرنامه. سال 7، شماره 50، ص 153
همچنین نگاه کنید به:
دیدگاه خود را با نویسنده در میان بگذارید:
