آذر ماه واپسین ماه پاییز است و شب یلدا یکی از نامدارترین شبهای ایرانی در واپیسین شب این ماه برجاست. جشن آذرگان از جشنهای ارزشمند ایران باستان در ماه آذر جای دارد و روزهایی مانند روز دانشجو این ماه را برای دانشجویان و دانش پژوهان گیرا و دوستداشتنی میکند. در این نوشتار خیلی کوتاه درباره جشنها و رویدادهای این ماه سخن می گوییم. چو آتشهای آذرگان، همیشه زندگانی باد…
نهم آذر که آذر روز نام دارد متعلق به آذر (آتش) میباشد. به طور کلی آتش نزد ایرانیان بسیار ارزشمند بوده و یکی از عناصر چهارگانه بوده است. ایرانیان باستان دیدگاه نیکی به آتش داشتند و همواره این عنصر شگفت انگیز طبیعت را ستایش میکردند.
ابوریحان بیرونی در کتاب ارزشمند آثارالباقیه درباره این روز اینچنین نوشته است:
این روز به افروختن آتش احتیاج می یابند و این روز عید آتش است و به نام فرشته ای که به همه آتش ها موکل است موسوم است و زردشت امر کرده که در این روز آتشکده ها را زیارت کنند و قربانیها به آتش نزدیک کنند و در امور عالم مشاوره کنند (1).
۱۶ آذر: روز دانشجو
در ١۶ آذر سال ١۳۳۲ بود که دانشجویان بیدار این مرز و بوم سه تن از بهترینها را فدا کردند. احمد قندچی، مهدی شریعت رضوی، مصطفی بزرگ نیا این سه آذر اهورایی بودند.
۲۱ آذر: رهایی آذربایجان
هنگامی که متفقین ایران را اشغال کردند، شوروی در آذربایجان نفوذ یافت. این بیگانگان حتی اقدام به تشکیل حکومت خود مختار آذربایجان کردند تا این منطقه سرفزار ایران را به اَران (جمهوری باکو) متصل کنند! ولی با همراهی مردم سرافراز آذربایجان، در تاریخ ۲١ آذر ١۳۲۵ حکومت وابسته به بیگانگان در آذربایجان از پا در آمد.
۳۰ آذر: شب چله (شب یلدا)
پاییز را میتوان فصل «مهر» دانست. روزهای نخستین این فصل زیبا همراه با جشن مهرگان است و جالب آنکه پایان این فصل هم با «مهر» در ارتباط میباشد.
شب یلدا بلندترین شب سال در نیم کره شمالی زمین است و ایرانیان تا به امروز در این شب با مهربانی گردهم میآیند. میوههایی مانند انار، هندوانه و… از نمادهای این شب هستند (دانش بیشتر: یلدا).